Główny celem ustawy o Centralnej Bazie Rachunków ma być walka z przestępczością zorganizowaną oraz usprawnienie prowadzenia egzekucji sądowej i administracyjnej.
W założeniach ustawodawcy dotychczasowe procedury oraz dostępne podsystemy są niewystarczające. Czy na pewno?
Czym już dzisiaj dysponują komornicy?
Podstawowym narzędziem w pracy komornika jest OGNIVO czyli podsystem dostępu do informacji bankowej, prowadzony przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Dzięki niemu organy egzekucyjne mogą:
- uzyskać informację o tym, czy dłużnicy posiadają w danym banku konto
- dokonać jego zajęcia
- uzyskać historię rachunku bankowego
- uzyskać informację czy konto zostało zajęte przez innych komorników, czy dłużnik ma konto wspólnie z osobą trzecią oraz czy dłużnik posiada inne produkty bankowe takie jak wkłady oszczędnościowe czy papiery wartościowe.
Zajęcie rachunku bankowego zajmuje komornikowi mniej niż minutę zaś informacje o dłużniku lub środki potrącone z jego konta komornik otrzymuje już następnego dnia. Dzięki podsystemowi OGNIVO komornik może również wymieniać korespondencję z bankiem i uzyskiwać inne informacje, jeżeli są niezbędne do prowadzenia egzekucji.
Krajowa Izba Rozliczeniowa prowadzi również rejestr o nazwie Centralna Informacja o Rachunkach, do której dostęp mają komornicy. Tego typu rozwiązanie pozwala im łatwo pozyskać informację o rachunkach bankowych osób zmarłych i pozostawionych przez nich środkach. Organ egzekucyjny dostęp do tej bazy wykorzystuje głównie przy okazji sporządzania spisu inwentarza po zmarłym.
Komornicy posiadają również dostęp do systemu ePUAP dzięki któremu mają szybki dostęp do informacji urzędowych, w tym do informacji udzielanych przez administrację podatkową. Pozostaje także możliwość wystąpienia do banków i instytucji finansowych drogą tradycyjną, która niestety jest czasochłonna i nie zapewnia szybkiego prowadzenia postępowania.
Centralna Baza Rachunków
Czy wobec tego projektowana Centralna Baza Rachunków jest niezbędna w pracy komornika?
Poza dostępnymi systemami ułatwi jedynie uzyskanie informacji o produktach bankowych innych niż udostępnione przez system OGNIVO. Znaczna część Polaków swoje oszczędności gromadzi jednak na zwykłych kontach lub kontach oszczędnościowych. Jedynie niewielka część dłużników dysponuje majątkiem pozwalającym na inwestycję w papiery wartościowe czy wirtualne waluty. W związku z tym koszt wdrożenia nowego systemu znacznie przewyższy korzyści, jakie może on przynieść w pracy komornika. |
Nie bez znaczenia pozostaje tu fakt, że niska skuteczność egzekucji w Polsce jest raczej wynikiem zubożenia społeczeństwa aniżeli wzrostu predyspozycji obywatela do skutecznego ukrywania swojego majątku. W przypadku egzekutorów procedowane rozwiązanie nie budzi, aż takich emocji jak u konstytucjonalistów, o ile kosztami jego wdrożenia i utrzymania nie będą obciążeni Ci pierwsi. W przeciwnym razie, podobnie jak w przypadku OGNIVO, do którego dostęp opłacają komornicy w formie abonamentu, nie spotka się z powszechnym zastosowaniem na jakie liczy ustawodawca.
Przedstawiony projekt ustawy zawiera jednak informację, że informacje o rachunkach udostępniane są komornikom płatnie. Opłata za jedno zapytanie wynosić ma 1,00 zł z coroczną waloryzacją o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym. Zwolnione z opłaty mają być jedynie zapytania związane z prowadzonym postępowaniem zabezpieczającym i egzekucją świadczeń publicznoprawnych.
Z pewnością tą opłatą zostanie obciążony dłużnik. Niemniej jednak może stać to w sprzeczności z treścią art. 770 K.P.C. zgodnie, z którym dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi jedynie koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, bo czy za celowe koszty można uznać skorzystanie przez komornika z dwóch płatnych systemów w celu uzyskania jednej informacji? Czy może w zamiarze ustawodawcy jest by Centralna Baza Rachunków wchłonęła dotychczasowy system OGNIVO? Niestety na to pytanie nie odnajdujemy odpowiedzi w przedstawionym projekcie ustawy.
Arkadiusz Matysiak
Junior Specialist
Corporate Client Department
E-mail [email protected]
