Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw implementuje do polskiego porządku prawnego, tzw. „Dyrektywę Omnibus”. Państwa członkowskie były zobowiązane do przyjęcia przepisów implementujących do 28 listopada 2021 roku oraz do stosowania ich od 28 maja 2022 roku. Terminy te nie zostały przez polskiego ustawodawcę dotrzymane. Projekt ustawy implementującej został skierowany do Sejmu dopiero 11 lipca 2022 roku.
Celem ustawodawcy jest dostosowanie instrumentów ochrony konsumentów do dynamicznych transformacji, zachodzących głównie na rynku cyfrowym.
Wśród najważniejszych zmian w projekcie należy wskazać:
- Wprowadzenie definicji internetowej platformy handlowej, którą jest „usługa korzystająca z oprogramowania, w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwana przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, która umożliwia konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami”.
- Powstanie po stronie dostawcy internetowej platformy handlowej obowiązku poinformowania konsumenta o ogólnych informacjach udostępnionych w części interfejsu internetowego, na którym prezentowane są oferty. Konieczne będzie udzielenie wyjaśnień dotyczących głównych parametrów, decydujących o plasowaniu ofert przedstawionych konsumentowi w wyniku wyszukiwania. Obowiązek dotyczy wyłącznie sytuacji, w której konsument wyrazi chęć zawarcia umowy na odległość.
- Zobowiązanie dostawcy internetowej platformy handlowej do poinformowania konsumenta o tym, czy druga strona zawieranej przez niego umowy jest przedsiębiorcą, czy też konsumentem. Konieczne będzie również wskazanie, czy do zawartego kontraktu będą miały zastosowanie przepisy chroniące konsumentów oraz kto będzie odpowiedzialny za ich przestrzeganie.
- Co ważne, w świetle projektu ustawy przedsiębiorcy są zobowiązani do wskazania przejrzystych kryteriów publikowania rekomendacji oraz opinii kupujących. Wprowadzeniem w błąd będzie uznanie, jakoby dane opinie pochodziły od konkretnego konsumenta, który nie został jednak w żaden sposób zweryfikowany.
- Kolejne zmiany dotyczą wyprzedaży oraz obniżek cen. Wynikają one wprost z treści dyrektywy. W przypadku obniżenia ceny, sprzedawca będzie zobowiązany udzielić informacji o najniższej cenie towaru lub usługi w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Natomiast, jeżeli dany towar lub usługa będą oferowane do sprzedaży krócej niż 30 dni, to obok informacji o cenie obniżonej trzeba będzie wskazać najniższą cenę tego towaru lub usługi, która obowiązywała w okresie od dnia wystawienia oferty do dnia wprowadzenia obniżki. Za nieprzestrzeganie ustawowych obowiązków Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej będzie uprawniony nałożyć karę pieniężną w wysokości 20 tys. zł. Informowanie o obniżkach cen w sposób nienależyty może także zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową i skutkować nałożeniem kary w wysokości 10% obrotu.
- Projekt ustawy proponuje także objęcie ochroną umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Sprzedaż dokonywana, np. na pokazach, wycieczkach czy w trakcie badań, rodzi szereg niebezpieczeństw dla konsumenta. Jest on wówczas poddawany większej presji psychologicznej sprzedającego. Opisane wyżej umowy będą zakazane, a jeśli zostaną zawarte, to staną się nieważne z mocy prawa i nie wywołają żadnych skutków prawnych. Regulacja ma ochronić często nieświadomych konsumentów przed szybkim i nieprzemyślanym zawarciem umowy.
Implementacja Dyrektywy Omnibus ma na celu wzmocnienie i unowocześnienie ochrony konsumentów. Podczas korzystania z platformy handlowej otrzymują oni oferty zarówno od samej platformy, jak i od dostawców oferujących tam swoje usługi. Powoduje to mylne przekonanie, z kim dokładnie kupujący zawierają umowy, i czy przysługują im prawa właściwe dla konsumentów. Niewątpliwie potrzebne były nowe, ujednolicające regulacje na poziomie Unii Europejskiej.
