21 lutego w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa o fundacji rodzinnej. Dzięki niej właściciele rodzinnych biznesów mogą już rozpocząć przygotowania do jej założenia. Ustawodawca wyszedł naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, wprowadzając zupełnie nowe dla polskiego prawa, jednak z powodzeniem funkcjonujące w innych krajach, rozwiązanie. Głównym celem fundacji rodzinnej jest zadbanie o przeprowadzenie sukcesji, przede wszystkim w firmach rodzinnych dla przyszłych pokoleń.
Fundacja rodzinna niczym „skarbiec”
Utworzenie fundacji rodzinnej umożliwia długoterminowe spojrzenie na kwestię sukcesji przedsiębiorstwa, czyli informacji, komu właściciel zdecyduje się powierzyć zarządzanie firmą. Dzięki fundacji rodzinnej majątek firmy nie ulegnie rozproszeniu oraz nie zostanie wyprzedany przez spadkobierców, którzy nie będą zainteresowani kontynuowaniem prowadzenia działalności. Główne cele działalności fundacji rodzinnej to:
- gromadzenie majątku,
- zarządzanie majątkiem,
- a także spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy profesjonalnego doradcy?
Na tym etapie warto zasięgnąć profesjonalnej porady, aby upewnić się, że utworzenie fundacji rodzinnej zmaksymalizuje przyszłe korzyści dla rozwoju firmy. Nestorzy (zazwyczaj rodzice) powinni najpierw zadbać o wypracowanie dobrych relacji pomiędzy nimi a sukcesorami oraz dojść do porozumienia w kwestii podziału poszczególnych pionów przedsiębiorstwa.
Sukcesorem firmy powinna być osoba, która cechuje się największymi kompetencjami do rozpoczęcia zarządzania biznesem rodzinnym. Doradca udzieli niezbędnego wsparcia, aby szczegółowo zaplanować przeprowadzenie sukcesji, a sam proces przebiegł płynnie i najmniej uciążliwie dla całej rodziny.
Jakie są etapy powstania fundacji rodzinnej?
Fundacja rodzinna może powstać na jeden z dwóch zaproponowanych w ustawie sposobów. Jednym z nich jest sporządzenie aktu założycielskiego lub złożenie oświadczenia w testamencie przez fundatora. Ważne jest, że zarówno akt założycielski jak i testament muszą zostać sporządzone w formie aktu notarialnego.
Założenie fundacji rodzinnej skutkuje zabezpieczeniem firmy przed negatywnymi skutkami klasycznej sukcesji majątkowej. Na przykład w sytuacji przedwczesnej śmierci właścicieli nie dojdzie do dekoncentracji udziałów, dzięki czemu firma zachowa ciągłość prowadzenia działalności. Sporządzenie aktu założycielskiego albo ogłoszenie testamentu skutkuje powstaniem fundacji rodzinnej konkretnej „organizacji”. Od tego momentu fundacja rodzinna „w organizacji” może we własnym imieniu zarządzać posiadanym majątkiem oraz zapewniać jego ochronę. A w szczególności może nabywać prawa – w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Jednak osobowość prawną uzyskuje dopiero z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.
Kolejnym krokiem do założenia fundacji rodzinnej jest ustalenie statutu. W statucie określa się m.in.: nazwę (zawierającą oznaczenie „Fundacja Rodzinna”), siedzibę, wartość funduszu założycielskiego, zasady powoływania i odwoływania, zakres uprawnień członków organów fundacji rodzinnej oraz beneficjenta wraz ze sposobem jego określania i zakresem przysługujących uprawnień.
Kto może zostać fundatorem?
Fundatorem może zostać wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Jest to więc osoba, która ukończyła 18 lat oraz nie jest ubezwłasnowolniona całkowicie. W przypadku powstania fundacji rodzinnej poprzez sporządzenie aktu założycielskiego ustawodawca przewidział możliwość wystąpienia więcej niż jednego fundatora. Natomiast dla fundacji rodzinnej tworzonej w testamencie ta możliwość została wyłączona. Decydując się na założenie fundacji rodzinnej w testamencie, trzeba mieć na uwadze, że nestorzy tracą możliwość na płynne przekazanie przedsiębiorstwa sukcesorom.
Kogo można wpisać na listę beneficjentów?
Ustawa wyróżnia dwie kategorie podmiotów: osobę fizyczną oraz organizację pozarządową prowadzącą działalność pożytku publicznego. Fundator może także zostać umieszczony na liście beneficjentów. Intencją ustawodawcy jest, aby na krąg beneficjentów składały się osoby z najbliższego otoczenia fundatora. Świadczeniem przyznanym na rzecz beneficjenta mogą być środki finansowe, jak i prawo do korzystania z rzeczy. Prawa i obowiązki beneficjenta są niezbywalne – oznacza to, że nie może z nich zrezygnować ani sprzedać. Beneficjent traci ten status w momencie zrzeczenia się wszystkich przysługujących uprawnień.
Założenie fundacji rodzinnej – podsumowanie
Fundacja rodzinna powinna powstawać według schematu:
- Przeprowadzenie konsultacji rodzinnych, najlepiej z pomocą profesjonalnego doradcy -> odpowiednie przygotowanie do przeprowadzenia sukcesji,
- Sporządzenie aktu założycielskiego lub złożenie oświadczenia w testamencie -> w formie aktu notarialnego,
- Ustalenie statutu -> w formie aktu notarialnego,
- Sporządzenie spisu mienia –> corocznie aktualizowanego,
- Ustanowienie organów fundacji rodzinnej -> zarząd, zgromadzenie beneficjentów (obligatoryjnie), rada nadzorcza (fakultatywnie),
- Wniesienie funduszu założycielskiego –> w wysokości nie niższej niż 100 000 tys. zł
- Wpisanie do jawnego rejestru fundacji rodzinnych –> prowadzony przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
Webinar na temat fundacji rodzinnej
Aby dowiedzieć się więcej na temat fundacji rodzinnej oraz tego w jaki sposób może ona zmaksymalizować przyszłe korzyści dla firmy zapraszamy na poranek prawny z cyklu Cup of Law.
Eksperci prawa korporacyjnego oraz podatkowego przybliżą Państwu temat fundacji rodzinnej oraz odpowiedzą na wszystkie nurtujące Państwa pytania!
Zapraszamy do rejestracji na bezpłatne spotkanie z ekspertami RK Legal!