Wydana w dniu 9 czerwca 2017 r. Uchwała Sądu Najwyższego III czp 17/17 rozwiała wszystkie wątpliwości, jakie mogły pojawić się na gruncie następującego zagadnienia prawnego: czy czynności podejmowane przez bank na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego przerywają bieg terminu przedawnienia wobec cesjonariusza niebędącego bankiem, który tą wierzytelność nabył?
Pośrednicy kredytowi
Sąd Najwyższy uzasadniając podjętą uchwałę, przypomniał iż powyższa kwestia została już rozstrzygnięta w aktualnym orzecznictwie SN, tj. w uchwale z dnia 29.06.2016 r III CZP 29/16, w której szeroko Sąd odniósł się do wątpliwości, jakie nasunęło przedstawione zagadnienie. Uchwała z dnia 9 czerwca 2017 potwierdza powyższą kwestię i jest jedynie jej powtórzeniem.
Wobec powyższego, należy przypomnieć iż uzasadniając uchwałę III CZP 29/16, Sąd Najwyższy powołał się na wyrok z dnia 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14 zgodnie z którym, „przerwanie przedawnienia następuje tylko pomiędzy stronami postępowania, o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane/uprawnione”(…). „Przerwanie następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela: dotyczy tego roszczenia, które jest zabezpieczone, dochodzone, ustalane lub egzekwowane, jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność i z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności”. „Z racji następstwa prawnego prawo stwierdzone w tytule egzekucyjnym na rzecz dotychczasowego wierzyciela wygasa wskutek przejścia na inny podmiot, a tym samym wygasa uprawnienie do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez pierwotny podmiot (…)”. „Skutki, jakie wiązały się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona”. „Po umorzeniu postępowania egzekucyjnego przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo (art. 124 k.c.), jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia”.
Powyższe przytaczane jest następnie w uchwale z dnia 19 lutego 2015 r. III CZP 103/14. Sąd Najwyższy w obu omawianych uchwałach, tj. III CZP 29/16 oraz III CZP 17/17 zwrócił również uwagę na wyjątkowy charakter bankowego tytułu egzekucyjnego, który powinien być traktowany jako wyjątek od ogólnej zasady, a co za tym idzie jest on szczególnym przywilejem banków. Podsumowując, cesjonariusz który nie jest instytucją bankową nie może skutecznie powoływać się na kwestię przerwania biegu przedawnienia wskutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie b.t.e zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, a następnie wobec umorzenia postępowania egzekucyjnego w skutek bezskuteczności egzekucji (art. 827 k.p.c.).
Na mocy bezwzględnie obowiązującego przepisu art. 118 k.c., roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedawniają się z upływem lat trzech i w tym samym terminie przedawniają się roszczenia o świadczenia okresowe, a bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia wymagalności roszczenia. W przypadku wierzytelności nabytych przez cesjonariusza niebędącego bankiem termin wymagalności roszczenia (3 lata), należy liczyć od dnia w którym upłynął okres wypowiedzenia umowy. Wobec tego, nabyte przez cesjonariusza wierzytelności „starsze” niż 3 lata, niezależnie od wcześniejszych czynności banku, będą przedawnione a pozwany w toku postępowania sądowego może skutecznie podnieść zarzut przedawnienia. Sprawy takie będą bezwzględnie oddalane przez Sądy.
Faktem jest, że orzeczenia te nie są expressis verbis odpowiedzią na powyższe zagadnienie prawne, a jedynie prezentują ogólną myśl, „że przerwa biegu przedawnienia wynikająca z dokonania czynności związanych z bankowym tytułem egzekucyjnym, odnosi skutek wyłącznie wobec podmiotu, który mógł wystawić ten tytuł i dochodzić na jego podstawie roszczeń”. Z uwagi na powyższe, roszczenia stwierdzone bankowym tytułem egzekucyjnym, w większości przypadków są przedawnione. O ile pozwany podniesie ten zarzut w postępowaniu sądowym – szanse nabywcy wierzytelności na uzyskanie tytułu wykonawczego stają się znikome.
Aleksandra Sasin
Junior Specialist
Banking Client Department
E-mail [email protected]