Do Sejmu trafiły rządowe projekty nowych ustaw: o komornikach sądowych i kosztach komorniczych, które mają w całości zastąpić dotychczasową Ustawę o komornikach sądowych i egzekucji z 1997 r. Z założenia mają usprawnić postępowanie, zwiększyć skuteczność i zmniejszyć koszty egzekucji. Jakie więc będą miały znaczenie projektowane zmiany z punktu widzenia wierzycieli?
Dwie kategorie wierzycieli
Dotychczas wśród komorników istniał niepisany podział na wierzycieli masowych i zwykłych. Ci pierwsi mogli liczyć na niższe zaliczki, zautomatyzowany system przekazywania informacji o sprawie czy nawet odstąpienie od pobrania przez komornika niektórych opłat, w zamian za większą ilość przekazywanych spraw. Z kolei Ci drudzy byli obsługiwani bardziej „kodeksowo” niekiedy z większym formalizmem, a przede wszystkim drożej.
Taka współpraca komorników z wierzycielami masowymi możliwa była po nowelizacji z 2007 r. Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Dawała ona komornikom prawo podejmowania czynności poza swoim rewirem, na terenie całego kraju. Reforma ta przyczyniła się do powstawania kilkudziesięciu „hurtowni komorniczych”, które zdominowały rynek egzekucji sądowej w Polsce.
Nowe projekty ustaw mają z kolei w całości zlikwidować „hurtownie” i przywrócić stan sprzed nowelizacji.
Projektowane zmiany uderzą w wierzycieli masowych?
Zakładana rewolucja ma pozbawić wierzycieli masowych uprzywilejowanej pozycji. Wprowadzenie limitu 2500 spraw przy skuteczności mniejszej niż 35% i ograniczenie limitu do spraw spoza rewiru, wymusi na wierzycielach konieczność przesyłania spraw do komorników z rewiru. Dotychczas wierzyciele masowi współpracowali z kilkoma komornikami – teraz będą zmuszeni przesyłać sprawy do kilkudziesięciu komorników w całym kraju. Takie realia skomplikują wierzycielom obsługę spraw przekazanych do egzekucji i spowodują większe koszty ich działalności.
Opłatą w wierzyciela
Dla wierzycieli projektowane zmiany mogą być zaskakujące. Przykładem jest obciążenie go opłatą w wysokości 5% świadczenia pozostałego do egzekucji, gdy ten żąda umorzenia egzekucji, lub jeżeli egzekucja umorzy się z mocy prawa. Dotychczas opłata ta obciążała wyłącznie dłużnika. Jest to o tyle istotne, że w przypadku wierzycieli masowych dość częstym zjawiskiem jest sprzedaż wierzytelności, a co za tym idzie konieczność umorzenia egzekucji przez dotychczasowego wierzyciela.
Nowa wysokość opłat i kosztów
Procedowane zmiany dość istotnie zmieniają wysokość opłat i kosztów. Zaliczka na korespondencję w sprawie nie będzie mogła przekroczyć 60 zł. W pierwotnym projekcie Ustawy o kosztach komorniczych limit ten wynosił zaledwie 30 zł. Jednak Ministerstwo Sprawiedliwości po otrzymaniu wielu negatywnych opinii co do wysokości zaliczki, postanowiło zwiększyć ją do 60 zł. Proponuje się wprowadzenie stałej opłaty za poszukiwanie majątku dłużnika w wysokości 100 zł, zaś opłata za skargę na czynność komornika zostanie obniżona ze 100 zł na 50 zł. Wydatki związane z doręczeniem środków pieniężnych, które tymczasowo obciążały wierzyciela,
a docelowo dłużnika, w projekcie ustawy nie zostały uznane za koszty postępowania. Oznacza to, że weszły w zakres szeroko pojętych kosztów działalności egzekucyjnej i będą obciążały wyłącznie komornika, który pokryje je z uzyskanej prowizji. Zdaniem resortu sprawiedliwości jest to ukłon w kierunku stron postępowania i wysuwanego postulatu zmniejszenia kosztów prowadzonej egzekucji. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że przeciętna wysokość tego typu kosztów w sprawie wahała się w granicach od 5 do 30 złotych. Zmieni się również wysokość opłat egzekucyjnych. Z dotychczasowych 8% i 15%, na jedną stawkę w wysokości 10% wyegzekwowanego świadczenia. Opłata minimalna zostanie obniżona z ok. 340 zł do 100 zł zaś maksymalna z około 110 tys. zł na 50 tys. zł. Zdecydowano jednoznacznie, iż podatek VAT będzie w obciążał wyłącznie komornika.
Istotną zmianą jest wprowadzenie regulacji na podstawie której komornik będzie obciążał wierzyciela opłatą 10%, w przypadku niecelowego wszczęcie egzekucji lub wskazania osoby, która nie jest dłużnikiem.
Prognoza działalności egzekucyjnej wierzycieli masowych
Przygotowana przez rząd rewolucja w egzekucji sądowej w Polsce wymusi na wierzycielach masowych większy nakład pracy, konieczny by utrzymać dotychczasową sprawność obsługi spraw. Pociągnie to za sobą również większe koszty obsługi po stronie wierzyciela w przeliczeniu na jedną sprawę. Dla komorników zmiany oznaczają obniżone opłaty egzekucyjne, z których komornicy otrzymają jedynie procent należnej im prowizji, pomniejszonej o podatek VAT, podatek dochodowy i zwiększone koszty prowadzonej działalności. Zmiany te spowodują, iż sprawna i efektywna współpraca między wierzycielem masowym a komornikiem, wkrótce może stać się przeszłością.
Arkadiusz Matysiak
Junior Specialist
Corporate Client Department
E-mail [email protected]
