Właściciele polskich firm rodzinnych już od dawna potrzebowali zmian w prawie dziedziczenia. Do tej pory przepisy pozwalały na korzystne przejmowanie jednoosobowej działalności gospodarczej. Nowa ustawa jest odpowiedzią na potrzeby polskich przedsiębiorców z większymi firmami.
W listopadzie 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o fundacji rodzinnej, która zapewnia korzystne reguły dziedziczenia majątku. W projekcie uwzględniono postulowane przez biznes ulgi podatkowe oraz złagodzono sztywne reguły zachowku. Podstawowym celem projektu jest umożliwienie zachowania majątku firm rodzinnych i ułatwienie planowania ich dziedziczenia. Zgodnie z postanowieniami projektu, zarządzaniem majątkiem dziedziczonej firmy będzie mogła się zajmować specjalna fundacja. Fundacja ta będzie mogła być założona przez osobę fizyczną, a beneficjentem może być każdy. Dzięki wprowadzeniu tych regulacji polskie przedsiębiorstwa będą mogły planować swoje działania bez obaw.
Przedstawiona nowa wersja projektu pozwala fundacji na prowadzenie działalności gospodarczej, choć ograniczonej tylko do siedmiu rodzajów. Będzie ona mogła dotyczyć:
- Zbywania mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- Najmu, dzierżawy lub udostępniania na innej podstawie mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem;
- Przystępowania i uczestnictwa w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze mających swoją siedzibę w kraju lub zagranicą;
- Nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- Udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, a także beneficjentom;
- Obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji;
- Prowadzenia przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego.
Ponadto projekt przewiduje następujące rozwiązania:
- Dopuszczenie modyfikacji prawa do zachowku poprzez, np. możliwość zrzeczenia się go, rozłożenia go na raty, odroczenia terminu płatności czy obniżenia jego wysokości;
- brak doliczania do spadku funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, chyba że fundacja rodzinna jest spadkobiercą;
- zwolnienie od podatku dochodowego świadczeń fundacji na rzecz beneficjentów, którzy są fundatorami oraz członkami ich najbliższej rodziny – pozostali beneficjenci zapłacą podatek od przychodu według stawki 15 %;
- wprowadzenie zasady polegającej na wyłączeniu spod podatku dochodowego przyrostu majątku fundacji, co spowoduje, że może być ona korzystnym parasolem inwestycyjnym – tak długo bowiem, jak nie będzie wypłacała dywidend i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie właścicielem lub udziałowcem, nie będzie płaciła podatku dochodowego.
Rząd postuluje, by Sejm zajął się rozpatrywaniem ustawy jeszcze w tym roku. Nowe rozwiązania mają wejść w życie po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
