Ogłoszenie upadłości przez jednego z małżonków nie pozostaje obojętne dla majątku żony czy męża. Co dzieje się z majątkiem wspólnym małżonków i jaki wpływ mieć to będzie na wierzycieli?
Zgodnie z przepisami, małżonkowie mogą pozostawać w majątkowym ustroju ustawowym lub umownym. W razie braku odmiennej umowy majątkowej (tzw. intercyzy), wspólność ustawowa małżeńska powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa i istnieje przez cały czas jego trwania. Obejmuje przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa. W sytuacji zawarcia umowy małżeńskiej, ustrój może rozszerzać lub ograniczać wspólność.
Od powyższych zasad istnieją wyjątki, które przerywają ustrój wspólności, wskutek zdarzeń określonych precyzyjnie w przepisach prawa. Jednym z nich jest wskazane w art. 53 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO) ogłoszenie upadłości jednego z małżonków.
Z dniem ogłoszenia upadłości między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa. Zgromadzony wspólnie majątek wchodzi do masy upadłości i nie ma możliwości jego podziału ani zarządzania nim. Do masy upadłości wchodzi również majątek osobisty upadłego. Małżonek, który nie ogłosił upadłości może natomiast swobodnie dysponować swoim majątkiem osobistym, do którego należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej, przedmioty nabyte przez dziedziczenie lub darowiznę, prawa niezbywalne czy prawa autorskie. Ma również możliwość zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i dochodzenia należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. Traktowany jest jak wierzyciel, którego wierzytelność zaspokajana jest w kategorii czwartej. W przypadku wspólnej nieruchomości, w księdze wieczystej ujawnia się postanowienie o ogłoszeniu upadłości.
Przepisy prawa upadłościowego chronią masę upadłości przed uszczupleniem, zamykając drogę nieuczciwym dłużnikom. Ustanowienie rozdzielności majątkowej na rok przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, chyba że pozew został złożony przynajmniej 2 lata wcześniej. Takie skutki powoduje również powstanie rozdzielności w wyniku orzeczenia przez sąd rozwodu, separacji czy ubezwłasnowolnienia na rok przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Ustanowienie rozdzielności (lub ograniczenia) wspólności jest skuteczne w przypadku zawarcia umowy małżeńskiej przynajmniej na 2 lata przed złożeniem ww. wniosku.
Wbrew więc obiegowym opiniom, ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez jednego z małżonków, nie oznacza automatycznego paraliżu postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko drugiemu małżonkowi. Wierzyciel zaś, współpracując z syndykiem i sądem upadłościowym, ma możliwość zaspokojenia nie tylko z majątku odrębnego upadłego, ale także z majątku wspólnego małżonków.
Karolina Fabisiak
Specialist
Banking Client Department
E-mail [email protected]
