Proces wprowadzania marki samochodowej spoza Unii Europejskiej na polski rynek – będący częścią wspólnoty europejskiej – wymaga nie tylko precyzyjnie zaplanowanej strategii biznesowej, ale również szczegółowej analizy prawnej oraz wdrożenia rozwiązań zgodnych z przepisami unijnymi i krajowymi.
W naszym materiale omawiamy kluczowe aspekty prawne, które należy uwzględnić przy planowaniu i realizacji takiego przedsięwzięcia.
Homologacja i zgodność techniczna
Podstawowym wymogiem dopuszczenia pojazdów mechanicznych do obrotu i użytkowania na terenie Polski jest uzyskanie homologacji. Homologacja może zostać przeprowadzona zgodnie z przepisami Unii Europejskiej (jako homologacja typu UE) lub w oparciu o ustalenia ONZ (jako homologacja typu ONZ). Niezależnie od podstawy prawnej, procedura przebiega w taki sam sposób. Obowiązek uzyskania homologacji leży po stronie producenta, jednak na importerów również nałożony jest szereg obowiązków związanych z przestrzeganiem uzyskiwania homologacji.
Procedura homologacji obejmuje dwa główne etapy: badanie homologacyjne przeprowadzane przez uprawnioną służbę techniczną oraz wydanie świadectwa homologacji przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego (TDT). Bez uzyskania świadectwa homologacji nie możemy bezpiecznie wprowadzić pojazdu do obrotu.
Oczywiście, istnieją wyjątki od uzyskania świadectwa homologacji. Jeżeli podmiot będący producentem posiada świadectwo homologacji typu UE w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej, nie jest konieczne ponowne przechodzenie tego procesu w Polsce.
Importer jest zobowiązany do wprowadzania do obrotu wyłącznie takich pojazdów, które spełniają wszelkie wymogi techniczne i administracyjne.
W przypadku wprowadzenia do obrotu pojazdu bez odpowiedniej homologacji, podmiot wprowadzający musi – na swój koszt – wycofać taki pojazd z obrotu. W przypadku odpłatnego wprowadzenia do obrotu pojazdu, podmiot jest zobowiązany również do odkupienia pojazdu od osoby, która faktycznie posiada ten pojazd.
! Pamiętajmy, że pojazdy wycofane z obrotu nie mogą być ponownie wprowadzone do obrotu.
Co ważne, homologacji poddaje się nie tylko pojazdy, ale również nowy przedmiot wyposażenia lub części.
Baza danych o odpadach
Import samochodów wiąże się również z koniecznością przestrzegania przepisów z zakresu ochrony środowiska (w tym ustawy o odpadach). Musimy zatem pamiętać, że przed rozpoczęciem działalności importerskiej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, konieczne jest uzyskanie wpisu do rejestru BDO.
Rejestr ten jest systemem informatycznym, który gromadzi i zarządza informacjami dotyczącymi gospodarki odpadami. Wniosek o wpis do rejestru trzeba złożyć przez Internet.
Warto pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, importerzy są zobowiązani do zapewnienia sieci zbierania pojazdów. Wielkość takiej sieci jest uzależniona od liczby pojazdów, wprowadzanych na terytorium Polski. Sieć zbierania pojazdów zapewnia się na podstawie umów z przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu. Należy mieć na względzie, że z zgodnie z ustawą, takie umowy powinny być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
W przypadku niezapewnienia sieci zbierania pojazdów dla wprowadzającego pojazdu, podmiot taki jest zobowiązany do samodzielnego obliczenia i uiszczenia opłaty za brak sieci (odpowiedni wzór jest określony w załączniku do ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji). Maksymalna wysokość takiej opłaty wynosi nawet 20.000,00 zł.
Rejestr podmiotów przywożących/koncesja URE
Importerzy, którzy będą przywozić paliwa ciekłe z zagranicy muszą szczegółowo zweryfikować konieczność otrzymania koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących. Co do zasady, w przypadku importerów, zazwyczaj mamy do czynienia z wpisem do rejestru. Rejestr podmiotów przywożących jest prowadzony przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a wpis powinien być uzyskany przed rozpoczęciem działalności w zakresie przywożenia paliw ciekłych.
Co istotne, przywożenie paliwa bez wpisu do rejestru jest zagrożone karą grzywny, która może wynieść nawet 2,5 mln złotych.
Model działalności
Przed rozpoczęciem działalności importerskiej należy również podjąć kluczową decyzję dotyczącą formy prowadzenia działalności. Importer może działać np. poprzez spółkę prawa handlowego (najczęściej w ramach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) lub poprzez oddział przedsiębiorcy zagranicznego w Polsce.
Oddział, w odróżnieniu od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie posiada osobowości prawnej. Wszystkie działania podejmuje w imieniu i na rachunek spółki-matki – tym samym odpowiedzialność – ponosi podmiot zagraniczny. Dlatego w konsekwencji oddział jest centralnie kontrolowany przez firmę zagraniczną, w odróżnieniu od spółki prawa handlowego (kapitałowej), która jest samodzielną osobą prawną.
Oprócz konieczności wyboru formy prawnej prowadzenia działalności, importer musi wybrać model dystrybucji pojazdów, jaki zastosuje w Polsce. Może on bowiem dystrybuować towary w ramach dystrybucji selektywnej lub poprzez nowy model agencyjny, w którym dealer działa jako agent importera. Oba modele mają swoje atuty – tradycyjny model dealerski pozwala importerowi uniknąć zarządzania sprzedażą detaliczną i ogranicza ryzyko operacyjne, natomiast model agencyjny daje pełną kontrolę nad polityką sprzedażową. Wybór modelu jest uwarunkowany wieloma czynnikami biznesowymi, zależnymi od preferencji danego importera.
Rynek dystrybucji w UE regulowany jest w szczególności przez rozporządzenia VBER/MVBER, a ponadto przez Wytyczne Komisji Europejskiej do rozporządzeń. To w nich znajdziemy szczegółowe wytyczne, dzięki którym możemy określić czy postanowienia zawarte w umowach dealerskich będą zgodne z prawem.
Ochrona marki i własności intelektualnej
Często pomijanym, przez klientów, aspektem są kwestie ochrony własności intelektualnej. Zanim marka zostanie wprowadzona do Polski, konieczne jest sprawdzenie dostępności i rejestracja znaków towarowych w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) lub Urzędzie Patentowym RP. Należy też zweryfikować, czy używana nazwa handlowa lub logotyp nie kolidują z istniejącymi znakami chronionymi w Polsce lub UE.
Rejestracja znaku towarowego (w szczególności logo) daje wiele korzyści – w tym oczywiście prawo do używania znaku przez właściciela i ochronę przed nieuprawnionym użyciem przez inne podmioty. Jest to szczególnie ważne w budowaniu wartości firmy – również w zakresie konstruowania umów dealerskich.
Wejście marki samochodowej spoza Unii Europejskiej na polski rynek to proces wymagający nie tylko trafnych decyzji biznesowych, lecz także pełnej zgodności z wielopoziomowymi regulacjami prawnymi – od homologacji i wymogów środowiskowych, przez rejestry urzędowe, aż po wybór modelu działalności i ochronę marki. Niedopełnienie obowiązków prawnych może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i utrudnić rozwój przedsięwzięcia.
RK Legal oferuje kompleksowe wsparcie dla importerów i producentów branży motoryzacyjnej – od analizy przepisów, przez rejestrację działalności, aż po przygotowanie umów dealerskich i zabezpieczenie własności intelektualnej. Jeżeli planujesz rozpocząć działalność na rynku polskim lub unijnym, zapraszamy do kontaktu – pomożemy Ci bezpiecznie i skutecznie przeprowadzić cały proces.
