Komisja do Spraw Petycji Sejmu RP, kilka miesięcy temu złożyła do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Prawo bankowe oraz Ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Głównym założeniem zmian jest zwiększenie skuteczności egzekucji sądowej i administracyjnej. Podczas posiedzenia plenarnego Sejmu w dniu 23 czerwca 2022 r., projekt ustawy został poddany pierwszemu czytaniu. W efekcie prac sejmowych, akt skierowano do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w celu dalszej analizy.
Co to oznacza dla branży wierzytelności?
Projektowana ustawa zakłada wprowadzenie zmian w wysokości kwot wolnych od potrąceń, w zakresie egzekucji z wynagrodzenia za pracę, z rachunku bankowego oraz środków zgromadzonych w kasie oszczędnościowo-kredytowej. Aktualnie, w przypadku wynagrodzenia za pracę w kwocie minimalnej, wolna od potrąceń jest cała kwota takiego wynagrodzenia. Tymczasem zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2022 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę to w 2022 r. kwota 3010 zł.
Konsekwencją wzrostu kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę jest fakt, że kwota ta zbliżyła się do zarobków osiąganych przez znaczną część społeczeństwa. W związku z czym trudno przyjąć, że uregulowana obecnie wysokość kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, jest równoważna kwocie uznanej za środki niezbędne do minimum egzystencji.
Nowy projekt omawianej ustawy zakłada obniżenie limitu kwoty wolnej od egzekucji, uregulowanej w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, do 85% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku wynagrodzenia osoby skazanej, wolna od potrąceń byłaby połowa wynagrodzenia, a nie jak dotychczas 60%. Do takiej samej wysokości – 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę (z obecnego limitu 75%) – obniżony zostałby próg możliwości dokonywania potrąceń ze środków zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz w kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Wejście w życie nowych przepisów podniosłyby skuteczność egzekucji należności pieniężnych poprzez uniemożliwienie bądź utrudnienie uchylania się przez dłużnika od realizacji obowiązku stwierdzonego tytułem wykonawczym. W uzasadnieniu komisyjnego projektu czytamy, że konieczność zmian podyktowana była m.in. rokrocznym wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę, co przyczyniło się do zwiększenia liczby dłużników, których nie można poddać skutecznej egzekucji. Wprowadzenie ustawy pozwoliłoby częściowo ograniczyć problem braku możliwości dokonywania potrąceń, w przypadkach fikcyjnego zatrudniania z minimalnym wynagrodzeniem za pracę, z jednoczesnym przekazywaniem przez pracodawcę części zapłaty nieoficjalną drogą.
W opisanym przypadku egzekucja z wynagrodzenia za pracę, na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, pozostawałaby bezskuteczna.
Ustawa w ocenie autorów ma eliminować nadużycia dłużników naruszające zasady sprawiedliwości społecznej, zaś zmniejszenie ograniczeń egzekucji spowoduje niewątpliwie poprawę sytuacji wierzycieli. Zaproponowane zmiany mogą pozytywnie wpłynąć także na interesy fiskalne państwa i gospodarkę.
Tym razem zmiany nie tak szybko
Projekt ustawy przewiduje 6-miesięczny okres vacatio legis, potrzebny na dostosowanie systemów informatycznych w bankach i kasach spółdzielczo-kredytowych oraz systemów i programów księgowo-płacowych. Jednak zgodnie z przepisem przejściowym obniżone limity miałyby objąć także sprawy wszczęte i niezakończone przed wejściem ustawy w życie.
